معرفی رشته فقه سیاسی سطح چهار حوزه علمیه

معرفی رشته فقه سیاسی سطح چهار حوزه علمیه
image_pdfimage_print

معرفی رشته فقه سیاسی سطح چهار حوزه علمیه

معرفی رشته فقه سیاسی سطح چهار حوزه علمیه

مدرسه عالی فقه و علوم اسلامی قم

الف. دروس  پیشنیاز رشته فقه سیاسی:

ردیف عنوان درس تعداد واحد
۱ مبانی  علم سیاست ۲
۲ اندیشه های سیاسی در غرب ۱و ۲ ۴
۴ جامعه شناسی سیاسی ۲
۵ نظریه­های جدید در علم سیاست ۲
۶ اصول و نظریه های سیاست خارجی

و روابط بین الملل

۲
۷ مقدمه علم حقوق ۲
۸ حقوق اساسی جمهوری اسلامی ۴
۹ سیاست گذاری عمومی ۲
۱۰ حقوق بین الملل ۲
۱۱ حقوق مالیه عمومی ۱
۱۲ حقوق بشر ۲
جمع ۲۵

 

ردیف عنوان درس واحد محتوا
اندیشه سیاسی اسلام ۱ ۲ شناخت  مفاهیم و مسائل بنیادین علم سیاست در منابع اسلامی و اندیشه اندیشمندان مسلمان و بویژه فقهای شیعه و اهل سنت
اندیشه سیاسی اسلام۲ ۲ بررسی نظریه­ها و مکاتب  اندیشه سیاسی در جهان اسلام ضمن تبیین پیدایش و سیر تحول آنها
کلیات و منابع فقه سیاسی ۳ شناخت تعریف، موضوع، اهمیت، هدف ، قلمرو ، سیرتحول، مکاتب و منابع (عقل، عرف، سیره و … ) فقه سیاسی
مبانی کلامی

فقه سیاسی

۳ اصل عدم ولایت افراد بر یکدیگر،  اصل ولایت الهی، امامت،  اصل ضرورت حکومت و نفی آنارشیسم- اصل عدم جدایی دین از سیاست و..
اصول فقه اجتماعی

و کاربرد آن در فقه سیاسی

۳ تبیین  و بررسی رویکردها، اصول و روشهای فقه سیاسی شیعه و بیان تمایز آن با فقه عامه
اهداف و وظایف حکومت اسلامی در منابع اسلامی(کتاب و سنت) ۲ فراهم کردن زمینه های سعادت، برقراری عدالت، شعائر و اجرای حدود الهی، امنیت، رفاه
جمع ۱۵

ب. مباحث کلیات فقه سیاسی که به صورت تحلیلی ارائه می گردد:

ج.  ابواب فقهی که مباحث اصلی آن، همراه با مسائل مستحدثه به صورت دروس خارج هر روزه به مدت چهار سال با روش اجتهادی تدریس می شود:

ردیف عنوان درس
۱ قواعد فقه سیاسی

 

۲ کتاب امر به معروف و نهی از منکر

تعریف معروف و منکر و شرایط، مراتب وظایف مدم و حکومت و …

 

۳ کتاب جهاد

جهاد، دفاع، مرابطه، صلح و هدنه، دارالاسلام و دارالکفر، بغی، شورش، خروج، محاربه و قطاع الطریقو …..

 

۴ ولایت فقیه

ادله، اوصاف و شرایط

فقهی یا کلامی بودن ، ادله عقلی ونقلی،  صفات وشرایط والی ، شرط «تابعیت» ، توقیتی بودن یا نبودن دوره حاکم اسلامی بصورت تطبیقی و با توجه به نظریه‌های جدید

مبنا و ادلۀ مشروعیت

منشأ مشروعیت قدرت (امامت، خلافت، ولایت فقیه،  عادل،جائر(جائر کافر، جائر مخالف و جائر مومن)،  نظریه های ولایت، وصایت،  حسبه، انتصاب، انتخاب، بیعت، وکالت، جمهوریت و نقش مردم در حکومت ، مردم سالاری دینی، حکومت دیکتاتوری، لیبرال دموکراسی، سلطنت مشروعه نظریه دولت مشروطه جمهوری، پارلمانی و … از نگاه اسلام بحث می شود و مدل مطلوب اسلام  به ترتیب اولویت تبیین و مستدل می گردد. مثلا در صورت عدم امکان تحقق ولایت فقیه شاید به ولایت عادل اکتفا کرد.

اختیارات و شئون

شئون حاکم اسلامی، ولایت مطلقه، احکام حکومتی، رابطه ولی امر با فقیهان و نهاد مرجعیت، چگونگی ضابطه مند شدن اختیارات رهبر در قانون اساسی و صلاه جمعه، صلاه عیدین، تعزیرات، رویت هلال

۵ منابع مالی حکومت اسلامی

مباحث اصلی: خمس، زکات، جزیه، انفال، اراضی و مالیات

د. مباحث فقهی جدید و نو پدید که به صورت پژوهشی و یا سمیناری در دوره عالی پژوهشی موسسه به مدت دو سال زیر نظر اساتید مبرز و صاحب نظر طرح می گردد:

ردیف عنوان محتوای اجمالی
   ۱ ساختار حکومت اسلامی ساختار حکومت، تفکیک قوا ، قوه مقننه، مجریه، قضائیه، نهادها و نیز اختیارات و وظایف آنها، ولایت تقنینی مشروعیت قانونگذاری، جایگاه و اختیارات شورای نگهبان و مجمع ثشخیص، ساختار قوه مجریه، رابطه رییس جمهور با رهبر. نیروهای مسلح، جایگاه قوه قضائیه و دستگاه قضایی و قاضی از نظر فقهی
   ۲ فقه اطلاعات وامنیت کودتا، جاسوسی، امنیت نظامی، انتظامی، فرهنگی، اقتصادی ، روانی  و….،
   ۳ فقه مشارکت رابطه مردم و حکومت، انتخابات، احزاب، فقه نظارت
   ۴  

فقه حقوق بشر

حق حیات، حق امنیت، برابری( زن و مرد، اقلیتها) و آزادی­  ( آزادی عقیده، ارتداد، آزادی بیان و کتب ضاله، نقد حکومت و نافرمانی مدنی و ..) حقوق مردم بر دولت، حریم خصوصی، همکاری با نظام جور، و..
    ۵  

فقه سیاست خارجی و روابط بین الملل

اصول، قواعد، روش ها و تاکتیک های سیاست خارجی و روابط بین الملل، اهداف ملی و فرا ملی سیاست خارجی، ابلاغ و گسترش رسالت و دعوت اسلامی، دفاع از سرزمین ها و منافع مسلمانان، دفاع از نهضت های آزادی بخش و  مستضعفان ، اتحاد ملل و دول مسلمان، مرزهای سرزمین اسلامی،  معاهدات بین المللی،  سازمانهای بین المللی، قرارداد ذمّه ، گفت وگو، تقیه، تولی، تبری،  استجاره و امان، مصونیت دیپلماتیک و سفیران ، حضور در مجامع بین المللی، تألیف قلوب و….

قابل ذکر است که علاوه بر موضوعات فوق، مسائل مستحدثه و نوپدید دیگر هم به صورت پژوهش های موضوعی زیر نظر اساتید برجسته خارج قابل طرح می باشد.

این مباحث به صورت کاملاً پژوهشی و موضوع‌محور ارائه می‌شود؛ یعنی به جای طرح مباحث به ترتیب مطرح‌شده در کتب فقهی، محورِ دروس و پژوهش‌ها، موضوعات کلیدی و مورد ابتلائی خواهد بود که از سوی گروه تخصصی اعلام شده است. طلاب و فضلای دوره، نخست با هدایت اساتید مبرّز، کار پژوهشی عالمانه را روی این موضوعات انجام می‌دهند و پس از آن، به بررسی و نقد آن در جلسات مشترک گروه پرداخته می‌شود. پژوهش‌ انجام‌شده باید به گونه‌ای باشد که بتواند در نهایت به عنوان مقاله پژوهشی و یا منبع درسی، مورد استناد و استفاده قرار گیرد.

 

. دروس  پیشنیاز فقه خانواده

ردیف عنوان درس تعداد واحد
۱ مقدمه علم حقوق ۲
۲ فلسفه حقوق ۲
۳ نظام خانواده در اسلام ۴
۴ حقوق خانواده ج.ا. ایران۱ ۲
۵ حقوق خانواده ج.ا. ایران۲ ۲
۶ آئین دادرسی خانواده ۱
۷ حقوق عمومی و خانواده ۲
۸ روان‌شناسی خانواده ۲
۹ جامعه‌شناسی خانواده ۲
۱۰ حقوق تطبیقی خانواده ۲
۱۱ فمینیسم و خانواده ۲
۱۲ زن و خانواده در اسناد بین المللی ۲
۱۳ آیات الاحکام خانواده ۴
جمع ۲۹

ب: ابواب فقهی که مباحث اصلی آن، همراه با مسائل مستحدثه به صورت دروس خارج هر روزه به مدت چهار سال با روش اجتهادی تدریس می شود:

ردیف عنوان درس
۱ فقه العقود

از آنجا که اصل فقه خانواده نکاح است و نکاح یکی از مصادیق عقد است، این درس با هدف تقویت توان اجتهادی طلاب در فقه معاملات و نیز بررسی مسائل مرتبط با معاملات در فقه خانواده ارائه می گردد :

حق و تکلیف، جواز و لزوم عقد، معاطات، کیفیت و شرایط انعقاد عقود و شرایط متعاقدین، انحلال عقد

۲ کتاب النکاح

الف: مسائل مربوط به احکام و شرایط تشکیل خانواده

احکام و شرایط تشکیل خانواده: احکام الخطبه، ولایت، عقد و شرایط، مهریه موانع تشکیل خانواده. نسب (اقسام نسب، راه‌های اثبات نسب مشروع، اقرار به نسب و آثار آن، نفی نسب، نفی ولد،) مصاهره و لواحق، رضاع، کفر، عیوب، ارتباط نامشروع مانند زنا و نکاح محرّم

ب: آثار نکاح

مدیریت خانواده، نفقه و توارث احکام الاولاد ، اشتغال زوجه، قسم، حق حبس ، خروج از منزل، وظایف مالی خانواده، حجر، امور حسبیه، حقوق و تکالیف زن و شوهر، ایلاء نشوز و تمکین

 

۳ کتاب الطلاق

ناسازگاری، طلاق، فسخ و موجبات آن (مانند وجود عیوبی مشخص در زن و مرد)، تدلیس، بذل مدت انحلال قهری: رضاع طاری، ارتداد، لعان، ظهار، خلع و…..

 

 

۴

ابواب فقه الاولاد:

نسب – رضاع-  حضانت ، ولایت و قیمومیت اقسام ولایت بر صغار یا مراتب ولایت(ولایت اب، جد ابی، وصی، ضامن جریر، و حاکم شرع یا وکیل او، ولایت قهری

ابواب فقه النفقات:

در این قسمت وظایف شوهر و پدر در مورد نفقه زن و فرزند و شرایط و مستقطات آن مورد بحث قرار می گیرد.

 

۵ فقه روابط زن و مرد در بیرون خانواده

احکام نگاه زن به مرد و مرد به زن – احکام تماس زن با مرد- احکام پوشش زن و مرد و..

 

۶  

قواعد فقهی (اصول و قواعد حاکم بر خانواده)

قواعدعامه: – المومنون عند شروطهم  –  لاضرر . – عسر و حرج  – ولایت حاکم بر ممتنع،  – غرور، – الزام،

اصول حاکم بر شکل‌گیری خانواده: – اصول آزادی ،  – مساوات  – وحدت،

اصول حاکم بر مدیریت و اقتصاد خانواده: – اصل قوامیت (ریاست مرد).  – معروف. – مودت و رحمت. – شفقت. استقلال اموال زوجین ،  – لا ربا بین الولد و الوالد

اصول حاکم بر  حقوق خانواده :  – عدالت. – تقدم اخلاق بر حقوق و – خصوصی بودن حقوق خانواده، –  رضاع،  فراش، – رجوع،

ج: مسائل مستحدثه خانواده که به صورت پژوهشی و یا سمیناری در دورۀ عالی پژوهشی به مدت دو سال تحت نظر اساتید برجسته و صاحب نظر ارائه می گردد.

از قبیل:
عده زنان نابارور، تغییر جنسیت، بانک شیر، پیشگیری،

سقط جنین، تلقیح مصنوعی، برداشتن رحم ،

رحم اجاره­ای، اهدای جنین، سلولهای بنیادی،

شبیه سازی و …

 

این مباحث به صورت کاملاً پژوهشی و موضوع‌محور ارائه می‌شود؛ یعنی به جای طرح مباحث به ترتیب مطرح‌شده در کتب فقهی، محورِ دروس و پژوهش‌ها، موضوعات کلیدی و مورد ابتلائی خواهد بود که از سوی گروه تخصصی اعلام شده است. طلاب و فضلای دوره، نخست با هدایت اساتید مبرّز، کار پژوهشی عالمانه را روی این موضوعات انجام می‌دهند و پس از آن، به بررسی و نقد آن در جلسات مشترک گروه پرداخته می‌شود. پژوهش‌ انجام‌شده باید به گونه‌ای باشد که بتواند در نهایت به عنوان مقاله پژوهشی و یا منبع درسی، مورد استناد و استفاده قرار گیرد.

برای مشاهده سایر رشته های تخصصی سطح چهار کلیک کنید

مقالات مرتبط

پاسخ‌ها

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

PHP Code Snippets Powered By : XYZScripts.com