بازگشت به دوره

درس چهارم: انواع ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به لحاظ زمان و هدف

0% تکمیل
0/0 مرحله‌ها
این دوره هیچ بخشی ندارد.
درس 0 از 0
درحال پیشرفت

درس چهارم: انواع ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به لحاظ زمان و هدف

aidamousapour · 28 فروردین 1399

از فراگیران در سامانه مسیر طلبه انتظار می رود بعد از مطالعه این درس:

  • با انواع ارزشیابی به لحاظ زمان و هدف آشنا شود.
  • با فرایند ارزشیابی های مختلف آشنا شود و بتواند اهداف، زمان و کاربرد هر یک را تبیین کند.
  • بداند برای هر مرحله از آموزش کدام نوع ارزشیابی را به کار ببرد.

گونه ديگر دسته بندي ارزشيابي ها يا سنجش هاي آموزشي با توجه به زمان و هدف استفاده از آنهاست. از اين لحاظ، ارزشيابي ها و آزمونهاي مورد استفاده آنها را به چهار دسته  ارزشيابي آغازين، ارزشیابی تشخیصی، ارزشيابي تکويني، ارزشيابي تراکمي  تقسيم مي کنند.

  1. ارزشيابي آغازين يا سنجش آغازين:

نخستين ارزشيابي  مربي که پيش از انجام فعاليتهاي آموزشي او به اجرا مي شود ارزشيابي آغازين يا سنجش آغازين ناميده مي شود . اين نوع ارزشيابي به دو منظور يا بعبارتي براي پاسخ دادن  به دو پرسش زير مورد استفاده قرار مي گيرد:

  • آيا ياد گيرندگان بر دانشها و مهارتهاي پيش نياز درس تازه از قبل مسلط اند ؟
  • يادگيرندگان چه مقدار از هدفها و محتواي درس تازه را قبلا ياد گرفته اند ؟

در مورد سوال اول، سنجش آغازين به منظور اندازه گيري رفتارهاي ورودي و دانشهاي پيش نياز  يادگيري درس تازه بکار مي رود .  که اين مهم از طريق سنجش رفتار ورودي معلوم مي شود. درمورد سوال دوم، به جاي آزمون رفتارهاي ورودي از پيش آزمون یا همان تست استفاده ميشود.

متخصصان آموزشي  پيشنهاد داده اند  که بهتراست معلم در ارزشيابي  آغازين  خود ترکيبي از دو آزمون  بالا  يعني آزمون رفتارهاي ورودي وپيش آزمون را با هم به اجرا در آورد.

  • اگر نتايج آزمون رفتارهاي ورودي نشان دادند که همه يا بعضي از يادگيرندگان براي ياد گيري درس تازه آمادگي کافي ندارند، لازم است معلم پيش از آغاز درس تازه  به جبران نواقص يادگيريهاي  قبلي يادگيرندگان يا رفع کم وکسر پيش نياز هاي آنان اقدام نمايند.
  • اگر نتايج پيش آزمون نشان دادند که همه يا بعضي از يادگيرندگان مقداري از مطالب  درس تازه را از قبل آموخته اند، آنگاه ممکن است لازم باشد معلم در طرح درس خود تغييراتي بدهد.

هدف ارزشيابي آغازين:

قراردادن دانش آموزان در موقعيت مناسبي که بتوانند يادگيري مطالب درسي را آغاز کنند و کشف علل مشکلات يادگيري آنان در راه رسيدن به هدفهاي آموزشي

كاربرد ارزشيابي آغازين:

الف- تشخيص فراگيراني که توانايي هاي لازم براي ورود به بحث جديد را ندارند
ب- تشخيص فراگيراني که در مطالب درسي دچار اشکال هستند
ج- تشخيص مشکلات و نقاط ضعف فراگيران در يادگيري

زمان ارزشيابي آغازين: پيش از تدريس وحين تدريس

نتايج ارزشيابي آغازين: تعيين نقاط قوت وضعف دانش آموزان در رفتارهاي ورودي

 اقداماتي كه بايد صورت گيرد: تامين آموزشهاي جبراني

  1. ارزشیابی تشخیصی

هدف:

  • تشخیص مشکلات یادگیری و تعیین نقاط ضعف دانش آموز.
  • تشخیص و کشف دلایل اصلی مشکلات شاگردان در یادگیری.
  • تعیین روش های مناسب رفع مشکلات برای معلمان .

علت نام گذاری آن این است که این ارزشیابی با هدف تشخیص  مشکلات یاد گیری دانش آموزان در یک موضوع درسی به کار می رود. یک آزمون تشخیصی خوب نه تنها معلم را از نقاط ضعف یک دانش آموز آگاه می سازد ،بلکه  زمینه های ضعف او را هم نشان می دهد. آزمون های مورد استفاده در ارزشیابی تشخیصی به طور عمده آزمون های ملاکی یا وابسته به ملاک مطلق هستند. زیرادر این ارزشیابی هدف تشخیص مشکلات یادگیرندگان در یادگیری هدف های دقیق آموزشی است که از قبل تعیین شده اند. ضمنا نمرات حاصل از آن تاثیری در قبولی یا مردودی دانش آموزان ندارد.

کاربرد ارزشیابی تشخیصی:

  1. تشخیص شاگردانی که مشکل یادگیری دارند
  2. تشخیص نقاط ضعف و ترمیم آن ها
  3. کشف علل اشتباهات شاگردان
  • عدم توانایی در مهارت های پایه
  • عدم آگاهی از روش های درست مطالعه
  • ضعف در توانایی ذهنی
  • عوامل فیزیکی
  • عوامل عاطفی
  • عوامل مربوط به ضعف معلم در تدریس
  1. ارزشيابي تكويني (مرحله اي):

آنچه عمدتا به منظور کمک به اصلاح موضوع مورد ارزشيابي، يعني برنامه يا روش آموزشي، مورد استفاده قرار مي گيرد ارزشيابي تکويني نام دارد. اين ارزشيابي در حين آموزش و تدريس بکار مي رود زماني به اجرا در مي آيد که فعاليتهاي آموزشي هنوز جريان دارد و يادگيري دانش آموزان در حال تکوين يا شکل گيري است.  براي بهره گيري کامل از نتايج  ارزشيابي تکويني،  بيان هدفهاي آموزشي به صورت دقيق و رفتاري  ضرورت دارد.  براي اينکه معلم بتواند درجريان يادگيري توفيق دانش آموزان در رسيدن به  هدفهاي مشخص ارزشيابي کند، بايد آنها را به طور دقيق  بيان نمايد تا در موقع برخورد دانش آموزان  با مشکل، به سادگي آن مشکل ها را تشخيص داده ودر رفع آنها بکوشد.

منظور اصلي از ارزشيابي تکويني پي بردن به ميزان دانش، نگرش و مهارتهاي فراگير در قسمت هاي خاصي از درس و تعيين آن قسمتهايي است که دانش آموزان در آنها مهارت کافي نيافته اند. استفاده از اين نوع ارزشيابي در فرايند ياددهي –  يادگيري حاکي از اين است که ارزشيابي  بايد بطور مستمر در تمام مراحل آموزش بطور رسمي صورت گيرد و تنها به انجام  يک آزمون آن هم آزمون پاياني  اکتفا نشود. چرا که نتايج ارزشيابي  پاياني نقشي در اصلاح و بهبود روشهاي تدريس وفعاليتهاي حين تدريس نخواهد داشت.

 اهداف  ارزشيابي تكويني:

  1. پي بردن به ميزان يادگيري فراگيران در ضمن تدريس
  2. فراهم آوردن شواهد معتبري درمورد يادگيري درسي.
  3. تعيين نقاط قوت و ضعف دانش آموزان درفرايند ياددهي و يادگيري.
  4. تقويت اعتماد به نفس در دانش آموزان.
  5. تثبيت اعتماد به نفس فراگيران وايجاد انگيزه براي يادگيري در آنان.
  6. پرورش روحيه تحقيق ، تفكر ، تلاش ، ابتكار وخلاقيت دانش آموزان.
  7. توجه به جنبه هاي مهم درس و اهداف آموزشي آن.
  8. تشويق به استفاده ازراهبردهاي فعال ياددگيري.
  9. مشخص كردن نتايج ودادن بازخورد تصحيح كننده به شاگردان.
  10. كمك به شاگردان درپي گيري پيشرفت خود و توسعه مهارت هاي ارزيابي از خويشتن.
  11. مطلع كردن دانش آموزان از سطح عملكرد مورد نياز.
  12. ايجاد انگيزه در فراگيران جهت تداوم يادگيري .
  13. نمايان ساختن توانايي هاي بالقوه ي فراگيران ، كه اين خود موجب خودشناسي و تبين تصويري ذهني فراگير از خودش مي شود .
  14. ارزشيابي راه كم كاري و خطاي گذشته را بازكرده و مراحل جديدي را براي آغازگري مجدد فراهم مي سازد.( خود آغازگري)
  15. ارزشيابي به عنوان وسيله اي براي شناخت توانايي وزمينه هاي علمي فراگيران و تصميم گيري براي انجام دادن فعاليت هاي بعدي آموزشي است.
  16. ارزشيابي به عنوان وسيله اي براي شناساندن هدف هاي آموزشي در فرايند ياددهي – يادگيري است.
  17. ارزشيابي به عنوان وسيله اي براي بهبود و اصلاح فعاليت هاي آموزشي است.

كاربرد ارزشيابي تكويني:

  • پيشرفت گام به گام فرآيند ياددهي يادگيري
  • ارائه بازخورد سريع به دانش آموزان
  • اصلاح روش تدريس

زمان ارزشيابي تكويني: حين تدريس

بلوم در رابطه با استفاده از ارزشیابی تکوینی این مراحل را پیشنهاد می دهد:

  1. تعیین هدف های آموزشی به صورت هدف های رفتاری معین برای هر واحد یا بخش درسی تعیین شده .
  2. برگزاری آزمون یا ارزشیابی تکوینی در پایان تدریس هر بخش.
  3. تحلیل از نتایج به دست آمده در میزان پیشرفت تحصیلی هر یک از دانش آموزان و تعیین نقاط مثبت و منفی یاد گیری.
  4. رفع اشکال و یادگیری دانش آموزان و تشویق و ترغیب آن ها و هدایت برای استفاده از امکانات (مطالعه درس،وسایل سمعی وبصری و…)
  5. تحلیل نقاط ضعف ومشکلات روش آموزشی معلم.

 نتايج ارزشيابي تكويني: تعيين نقاط قوت وضعف فراگيران در دستيلبي به اهداف جزئي

اقداماتي كه بايد صورت گيرد:

الف) تعيين گروههاي ضعيف وقوي و برنامه ريزي انجام فعاليتهاي مشترک

ب) تامين آموزشهاي جبراني

  1. ارزشيابي تراكمي يا مجموعي:

از آنجا به اين نوع ارزشيابي تراکمي يا مجموعي مي گويند که بوسيله آن مي توان يادگيري هاي متراکم يا مجموع  يادگيريهاي دانش آموزان  را در طول يک دوره آموزشي  اندازه گيري کرد. به همين سبب به آن ارزشيابي پاياني نيز مي گويند.

اين ارزشيابي در پايان آموزش و تدريس بکار مي رود . منظور اصلي از اجراي ارزشيابي پاياني، کسب اطلاع از کم و کيف نتايج مورد انتظار يا هدفهاي آموزشي درس است. و معمولا ناظر بر ارزشيابي هدفهاي  نهايي آموزشي است.

هدف ارزشيابي تراكمي: تعيين ميزان تغييرات مطلوب در رفتار فراگيران در پايان دوره  يا واحد درسي

 كاربرد ارزشيابي  تراكمي:

الف ) اطلاع از کم وکيف دستيابي به اهداف آموزشي

ب) ارائه باز خوردبه فراگيران

ج) اصلاح وباز نگري اجزا فرآيند تدريس

 زمان انجام ارزشيابي تراكمي: پس از تدريس

 نتايج ارزشييابي تراكمي: تعيين علل ومشکلات آموخته هاي فراگيران در رسيدن به هدفهاي آموزشي ونحوه کارکرد اجزا فرآيند تدريس

اقداماتي که بايد صورت گيرد:

الف ) تعيين سطح آموخته هاي فراگيران

ب) تعيين فعاليتها ي تکميلي وتمرين براي تثبيت آموخته ها

ج) ارزيابي نحوه  کارکرد اجزا  فرآيند تدريس

تفاوت ارزشیابی تکوینی وارزشیابی پایانی

ارزشیابی تکوینی اغلب توسط فرد یا افرادی که خود عضو تیم تهیه کننده ی برنامه و اجرا کننده ی برنامه هستند، صورت می پذیرد. در مقابل ارزشیابی پایانی اغلب توسط فرد یا افرادی انجام می پذیرد که عضو تیم تهیه کننده و یا اجرا کننده نیستند. از این رو شیوه ی ارزشیابی از نظر هدف ها،طرح ارزشیابی، زمان اجرای ارزشیابی ،ابزار های جمع آوری اطلاعات و تعمیم پذیری نتایج با هم تفاوت دارند. داده های تکوینی بیشتر از طریق مشا هده ،مصاحبه ،پرسشنامه وآزمون های معلم ساخته جمع آوری می شوند زیرا کنترل دقیق عوامل، همتا بودن آماری گروه ها و تعمیم پذیری یا فته ها، هدف اصلی انجام ارزشیابی به شمار می آید.داده های پایانی، بیشتر با استفاده از ابزار های استانداردشده،که روایی و ثبات نسبتاً بالایی برخوردارند، جمع آوری می شوند زیرا کنترل دقیق عوامل، همتا بودن گروه ها از نظر آماری و تعمیم پذیری نتایج، بخشی از طرح ارزشیابی پایانی به شمار می آیند.

در نهایت می توان مقایسه ی انواع ارزشیابی های آموزشی را از ۴ ویژ گی آن ها مورد توجه قرار دادکه عبارتند از:

ردیفانواع ارزشیابیورودی(آغازین)تکوینیتشخیصیتراکمی
۱

هدف

·  آگاهی از توانایی هاو آمادگی های قبلی دانش آموز

·  جبران نارسایی های احتمالی

·  آگاهی از نحوه ی یاد گیری دانش آموز

·  تشخیص مشکلات روش آموزشی معلم

· تشخیص مشکلات یاد گیری دانش آموز

· آگاهی از ضعف ها

· آگاهی از زمینه های ضعف

· تعیین روش های مناسب رفع مشکلات برای معلم

·   نمره دادن تصمیم گیری برای ارتقاءدادن امتیاز تحصیلی

·   تعیین میزان کارایی واثر بخشی فعا لیت های معلم

۲زمان برگزاریآغاز سال تحصیلی(ابتدای آموزش)در طول دوره آموزشیدر طول دوره ی آموزشیپایان دوره ی آموزشی در صورت ضرورت در طول دوره می توان استفاده کرد
۳محتوی و محدوده ی سؤالاتسؤالات مربوط به تمام اندوخته های دانش اموز در طول دوره ی آموزشی قبلیسؤالات به صورت محدودواز بخش های معین کتابسؤالات به صورت محدودومربوط به یک موضوع درسی معین استسؤالات مربوط به تمام اندوخته های دانش آموز در طول دوره ی آموزشی است
۴کیفیت آزمون ها(ابزار جمع آوری اطلاعات)آزمون های ملاکی –یا وابسته به ملاک مطلقآزمون های ملاکی –یا وابسته به ملاک مطلقآزمون های ملاکی –یا وابسته به ملاک مطلق·         آزمون های هنجاری – وابسته به ملاک نسبی

پاسخ‌ها

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

PHP Code Snippets Powered By : XYZScripts.com