درس اول: کلیات و مفاهیم

از فراگیر انتظار می رود در پایان این درس بتواند:

• با تعریف و مبانی هدف گذاری آشنا شود.
• انواع اهداف فردی و سازمانی را بشناسد.
• بتواند برای یکی از استراتژی های خود هدف فردی و سازمانی تعریف کند.

مبانی هدف گذاری – تعریف

وقتی هدفی تعیین می‌کنید، عهده دار دستیابی به نتایجی مشخص در سطح فردی یا گروهی می‌شوید. هدف گذاری چشم اندازی بلند مدت برای شما خلق کرده و به این ترتیب انگیزه ای قوی در شما برای رسیدن به آن، ایجاد می‌کند. پس در واقع هدف گذاری فرآیندی رسمی است که طی آن مقاصد و اهدافی که برای موفقیت در آینده، زندگی، تحصیلات طلبگی، ارائه خدمات طلبگی به جامعه و … خود داریم، تعریف می‌شود.

تحقق این اهداف و مقاصد ممکن است به همراهی افراد دیگری نیز نیاز داشته باشد. با هدف گذاری درست، نحوه تمرکز بر منابع و وقتتان را هم یاد خواهید گرفت، که نکته بسیار مهمی است. مثلا فرض کنید که شما مدیر یک کانون فرهنگی تبلیغی هستید، شما با تعیین اهداف و اندازه گیری میزان تحقق آن‌ها، دستاورد مهمی را برای کانون خود خلق خواهید کرد، این دستاوردها مثلا می‌تواند:

– تمرکز بر مهم‌ترین چیزهایی باشد که باید روزانه، هفتگی و یا سالانه محقق شوند.

– ایجاد جهت گیری واحد در کانون یا گروه کاری باشد.

– اولویت بندی کارهای خود، همکاران و افراد دیگر با تمرکز بر وظایف اصلی و مهم باشد.

– ایجاد انگیزه در گروه کاری و بهبود رضایت شغلی اعضای گروه باشد.

– و یا همه موارد فوق.

انواع هدف

هر برنامه ای که ما مشخص کنیم، ممکن است نیازمند هدف گذاری برای انواع مختلفی از اهداف باشد. مثلا هر مدیری مثلا مدیر یک مدرسه علمیه این مسئولیت را دارد که برای افرادی که با او کار می‌کنند، دو نوع هدف تعیین کند: اهداف بخش یا واحد اداری مدرسه مانند مسئول آموزش، مسئول فرهنگی و… و اهداف فردی.

اهداف واحد سازمانی: منظور مواردی است که گروه کاری شما در یک دوره زمانی مشخص، می‌خواهد به آن دست یابد. برای مثال، می‌توان هدف را اینگونه تعریف کرد:

هدف ما طراحی یک وب سایت برای مدرسه علمیه تا پایان سال جاری است، به نحوی که به روزرسانی اطلاعات طلاب آسان تر شود و اساتید، از کار با آن برای ثبت نمره و حضور و غیاب راضی تر باشند.

اهداف فردی: این اهداف نشان می‌دهند که هر فردی در تحقق اهداف کلی مدرسه چگونه نقش دارد. برای مثال، هدف فردی می‌تواند اینگونه باشد:

طراح وب سایت مدرسه باید سایتی طراحی و پیاده سازی کند که کاملا منطبق بر نیاز طلاب و اساتید برای ثبت و انعکاس سوابق تحصیلی طلاب باشد.

ممکن است شما همین حالا مثال‌های بیشتری در ذهنتان تداعی شود، مثلا در مورد درس خواندن، یکی از اهداف شما یادگیری خوب دروس و دیگری تلاش برای هماهنگ کردن آموزش‌ها با کاربردهای عملی در فضای تبلیغی می‌تواند باشد، که منجر به موفقیت فردی شما خواهد شد. در مورد انواع اهداف می‌خواهم خوب فکر کنید و موفقیت‌های خود را به یاد آورید، هنگامی که در زندگی موفقیتی بدست آورده‌اید، هدفی را تدریجی انتخاب کرده و همواره آن را در نظر داشته‌اید. در واقع روزها و ساعت‌های متمادی به هدف خود فکر می‌کردید و هیچ گاه آن را از نظر خود پنهان نکرده و در نهایت هم آن را بدست آورده‌اید.

هماهنگی اهداف

حالا که با انواع هدف‌ها در یک چشم انداز معین که برای خود ترسیم کرده‌اید آشنا شدید، باید تلاش کنید تا این اهداف را هماهنگ کنید. مثلا اگر هم بخواهید خوب درس بخوانید و هم همزمان بتوانید معیشت خود را تامین کنید و حداقل های زندگی را بدست آورید کمی با مشکل مواجه خواهید شد، زیرا انجام چنین کاری نیازمند هماهنگی بالایی است و در صورتی که نتوانید و یا ندانید چگونه باید این هماهنگی را بدست آورید، ممکن است به هیچ یک از اهداف خود نرسید. نگران نباشید، به شما کمک می‌کنیم تا این مهارت را بدست آورید. اجازه بدهید یک مثال  دیگر را مرور کنیم. تصور کنید چشم انداز شما این است که با معرفی طرح جدید برای آموزش و تربیت طلاب مدرسه، آمار پذیرش آن را بالا ببرید. پس باید اهداف فردی و سازمانی شما در خدمت این استراتژی (شیوه و ترفند رسیدن به هدف) باشد. صبر کنید، اجازه بدهید همین جا یک نکته مهم را با هم مرور کنیم:

پس باید جدولی تهیه کنید و انواع اهداف را از استراتژی خود استخراج کرده و با هم هماهنگ کنید. اجازه بدهید همین مثال مذکور را تحلیل کنیم. ما باید اهداف چند واحد مختلف مدرسه را با هم در راستای اجرایی شدن طرح جدید هماهنگ کنیم. در نتیجه باید هر فردی اهداف خودش را بداند و از ارتباط آن با اهداف کلی مدرسه که جذب بیشتر طلاب باشد درک درستی داشته باشد و متوجه باشد که فعالیت‌های واحدش چه نقشی در تحقق اهداف اصلی مدرسه دارد.

این مثال کمی تحلیلی بود، در جلسات بعد با مراحل هدف گذاری بیشتر آشنا شده و به زودی می‌توانید خودتان اینچنین تحلیلی را پیاده سازی کنید، عجله نکنید و با شور و اشتیاق همراه ما باشید.

تمرین: برای ارتقاء سطح علمی پایه تحصیلی خود در مدرسه به عنوان یک طلبه محصل در آن مدرسه یک هدف سازمانی برای نقش خود در مدرسه و یک هدف فردی تعریف کنید.