معرفی رشتة نصوص کلامی
معرفی رشته نصوص کلامی سطح سه
ماده ۱- عنوان
عنوان رشته، نصوص کلامی در مقطع سطح سه است.
ماده ۲- تعریف رشته نصوص کلامی:
سطح سه نصوص کلامی، دومین مقطع از كلام اسلامی است، كه در آن طلاب مبانی و مسائل اعتقادی تشیع و کلام اهل بیت علیهم السلامرا مطابق قرآن و روایات به صورت استنباطیمیآموزند و توانایی دفاع از مکتب اهلبیتعلیهم السلامو پاسخگویی به نیازهای مربوط و توان تحقیق در حد تحلیل و بررسی و تدریس آن را پیدا میكنند و در پایان، موفق به دریافت دانشنامه سطح سه این رشته میشوند.
ماده ۳- اهداف رشته نصوص کلامی
- شناخت استدلالی مبانی و مسائل اعتقادی بر اساس قرآن و معارف اهل بیتعلیهم السلامو دفاع از آن؛
- ایجاد توان تحقیق در حد تحلیل، بررسی و زمینهسازی جهت گسترش پژوهش و تألیف با استفاده از نصوص کلامی؛
- شناخت و بررسی دیدگاههای انحرافی در فهم نصوص کلامی و تقویت توان پاسخگویی به پرسشها و شبهات؛
- تربیت نیروهای متعهد و توانمند در استنباط درست از نصوص کلامی؛
- زمینهسازی برای تربیت استادِ دروس مرتبط با نصوص کلامی؛
- تربیت طلاب مستعد جهت ورود به سطح علمی بالاتر؛
- شناخت منابع و مآخذ مرتبط با مباحث کلام اسلامی و نصوص کلامی و ایجاد توانمندی فهم آن؛
- ایجاد توان تتبع وتحقیق در زمینه فقه و اصول و استفاده از منابع فقهی و اصولی.
ماده ۴- سیاستهای رشته نصوص کلامی
- اهتمام به تعالی اخلاقی و معنوی طلاب؛
- اهتمام به تقویت استقلال فكری و علمی؛
- اهتمام به تقویت تعبد و تعهد دینی و دفاع از عقائد شیعه امامیه؛
- تأكید بر بهرهگیری از روشهای كارآمد آموزشی با اهتمام به سنتهای حوزوی؛
- تأكید بر روزآمدی و پویایی برنامههای آموزشی و پژوهشی و توجه به نیازهای روز؛
- تأكید بر آموزش پژوهشمحور؛
- تأكید بر استفاده از متون آموزشی واجد شرایط؛
- تكیه بر آموزش موضوعات و مسائل اصلی رشته؛
- تأكید بر شناسایی و تشویق استعدادهای برتر در زمینه تحقیق و تدریس؛
- اهتمام به تقویت مبانی نظام مقدس اسلامی و ترویج ارزشهای آن؛
- اهتمام به دروس فقه و اصول و نظارت بر اجرای آن.
ماده ۵- ضرورت رشته نصوص کلامی
- نقش مؤثر شناخت مباحث کلامی مطرح شده در قرآن و روایات به عنوان شاخصه اعتقادی شیعه امامیه؛
- مأموریت حوزههای علمیه در استنباط و تبیین درست مباحث کلامی مطرح شده در قرآن و روایات و ترویج و دفاع از مکتب اهل بیت علیهم السلام و پاسخ به شبهات؛
- نیاز جامعه و نظام اسلامى به تبیین مبانی اعتقادی شیعه و دفاع از آن در مقابله با تهاجمات فکری.
ماده ۶- نظام آموزشی رشته نصوص کلامی
نظام آموزشی این رشته نیمسالی، درسی[۱]و حضوری است. طول دوره بدون احتساب پایاننامه حداقل شش و حداكثر هشت نیمسال است.
ماده ۷- شرایط پذیرش رشته نصوص کلامی
- احراز صلاحیتهای عمومی و اخلاقی بر اساس آییننامههای مصوب؛
- دارا بودن مدرك علمی سطح دو؛
- قبولی در آزمون ورودی[۲]و مصاحبه علمی.
ماده ۸- جدول دروس پیشنیاز رشته نصوص کلامی
ردیف | عنوان درس | ساعت | اهداف |
۱ | كلام اسلامی ۱ تا ۳
|
۹۶ | آشنایی بیشتر با مباحث خداشناسی (اثبات ذات، صفات فعلیه و ذاتیه، مراتب فعل الهی)، نبوت (ضرورت، ویژگیها، وظایف و اختیارات، نبوت و خاتمیت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله) و معاد (حقیقت مرگ، عالم برزخ، قیامت و ویژگیهای آن) |
۲ | معرفتشناسی | ۳۲ | آشنایی با راهها و ابزار شناخت و ارزیابی آنها و دیدگاه اندیشمندان در این زمینه |
۳ | فرق و مذاهب كلامی | ۳۲ | آشنایی با آموزهها، روشها و كتب اصلی فرقههای مهم كلامی تشیع و تسنن |
۴ | كلیات و تاریخ علم كلام | ۳۲ | آَشنایی با علم كلام (فرق آن با فلسفه و علوم دیگر)، موضوع، غایت و مبانی آن؛ تبیین حجیت روشهای عقلی و نقلی و شرایط آنها و آشنایی با سیر تكوّن و تطور علم كلام، مشربهای كلامی، متكلمین بزرگ، منابع و مآخذ مهم كلامی |
۵ | مسائل جدید كلامی | ۳۲ | آشنایی با مسائل مهم، جدید، و رائج كلامی، مانند: منشأ و قلمرو دین، سکولاریسم، تكثّرگرایی، دین و اخلاق و علم و دین |
۶ | تاریخ معاصر | ۳۲ | بررسی تحلیلی تاریخ فرهنگی، اجتماعی و سیاسی صد سال اخیر ایران |
۷ | روش تحقیق عمومی | ۳۲+۱۶
نظری عملی |
آشنایی با روشهای عمومی پژوهش و كیفیت بهرهبرداری از منابع |
جمع ساعتها | ۳۰۴ |
تبصره:فارغ التحصیلان سطح۲ گرایش کلام و طلابی كه دروس پیشنیاز را در مراكز معتبر گذرانده باشند، در صورت مطابقت هشتاد درصدی سرفصلها از گذراندن این دروس معاف هستند.
ماده ۹- عناوین ومشخصات کلی دروس رشته نصوص کلامی
ردیف | عنوان درس | تعداد ساعت |
۱ | دروس عمومی سطح۳ | ۲۴۶ |
۲ | دروس پایه | ۵۱۲ |
۳ | دروس تخصصی | ۶۰۸ |
جمع ساعتها | ۴۴۱۷ |
۱-دروس عمومی
ردیف | عنوان درس | ساعت | اهداف |
۱ | فقه | ۱۶۰ | شناخت استدلالی مسائل مهم فقه طبق برنامه مركز مدیریت در سطح سه
(از القول فی ماهیه العیب تا آخر مكاسب) |
۲ | اصول | ۳۲۰ | شناخت استدلالی مباحث مهم اصولی طبق برنامه مركز مدیریت در سطح سه
(جلد اول كفایه الاصول از ابتدای المقصد الثانی فی النواهی تا پایان جلد دوم) |
۳ | عربی معاصر | ۳۲+ ۱۶ نظری عملی | ایجاد توان بهرهگیری از متون عربی جدید در حوزه مباحث کلامی |
۴ | روش تحقیق تخصصی | ۳۲+ ۱۶ نظری عملی | تقویت توان تحقیق و پژوهش در مسائل کلامی به ویژه کلام نقلی با آموزش روشهای تحقیق و كیفیت بهره برداری از ابزار و منابع |
۵ | روش تدریس | ۳۲+۱۶ نظری عملی | ایجاد توان مهارت تدریس با آموزش روشها و فنون كلاسداری و ارزشیابی |
جمع ساعتها | ۲۴۶ |
۲- دروس پایه
ردیف | عناوین دروس | ساعت | اهداف | |
۱ | کلام اسلامی ۱ تا ۵ | ۱۶۰ | شناخت مباحث مهم خداشناسی (۶۴ ساعت)، نبوت (۳۲ ساعت)، امامت (۳۲ ساعت) و معاد (۳۲ ساعت) به صورت متنمحور | |
۲ | مبانی و قواعد علم کلام | ۳۲ | تبیین مبانی و قواعد علم کلام مانند: حجیت عقل، قرآنوسنت، حسن و قبح عقلی، قاعده لطف و حجیت خبر واحد در مسائل اعتقادی | |
۳ | حکمت اسلامی ۱ و ۲ | ۱۲۸ | شناخت مباحث مهم فلسفی دارای کاربرد در علم کلام مانند احکام وجود، علت و معلول، قوّه و فعل و الهیئت بالمعنیالاخص | |
۴ | مسائل جدید كلامی
۱ و ۲ |
۶۴ | شناخت و بررسی استدلالی مسائل مهم و جدید كلامی مانند: عقلگرایی وایمانگرایی، هرمنوتیک، زبان دین، منطق فهم متون دینی، ادله اثبات وجود خدا و مسئله شر | |
۵ | عرفان اسلامی | ۳۲ | آشنایی با مبانی، روش ومسائل اساسی عرفان اسلامی و مراحل سیر و سلوك آن با رویکرد به مکتب اهل بیت علیهم السلام | |
۶ | ولایت فقیه | ۳۲ | تبیین مبانی کلامی نظام سیاسی شیعه در عصر غیبت وشناخت استدلالی مشروعیت، شرایط، وظایف و اختیارات حاکم اسلامی از دیدگاه شیعه، با رویکرد کلامی | |
۷ | معرفتشناسی دینی | ۳۲ | آشنایی با تعریف، نوع، شرایط و محدودیتهای معرفت دینی، ضمن تبیین امکان، معیار صدق، و تحول آن | |
۸ | مهارتهای مناظره | ۱۶+۱۶
عملی |
ایجاد توان مناظره با شناخت روشهای استدلال | |
جمع ساعتها | ۵۱۲ | |||
۳- دروس تخصصی
ردیف | عناوین دروس | ساعت | اهداف |
۱ | مبدأ شناسی (۱): معرفتالله | ۴۸ | بررسی اجتهادی و عقلانی آیات و روایات در عرصه راههای معرفت و شناخت خدا، براهین اثبات خدا، آیات آفاقی و انفسی، موانع و حجابهای معرفت و مسائل و شبهات مرتبط با معرفتالله |
۲ | مبدأ شناسی (۲): اسماء و صفات | ۳۲ | شناخت دقیق دیدگاه قرآن کریم و روایات در زمینه حقیقت اسماء و صفات الهی به صورت عقلی– نقلی |
۳ | مبدأ شناسی (۳): توحید و شرك | ۳۲ | شناخت دقیق دیدگاه قرآن کریم و روایات در زمینه توحید و اقسام آن همراه با بررسی مفهوم شرک و اقسام آن به صورت عقلیـ نقلی |
۴ | مبدأ شناسی (۴): افعال الهی | ۴۸ | شناخت دقیق دیدگاه قرآن و احادیث در موردافعال الهی به ویژهمسأله عدل و حكمت خداوند همراه با پاسخ به مسئله شر |
۵ |
پیامبرشناسی | ۶۴ | شناخت دقیق دیدگاه قرآن و روایات در مورد حقیقت و ضرورت نبوت و رسالت، وحی و اقسام آن، معجزه، نبوت عامه (ویژگیها، وظائف و اختیارات) و خاصه، خاتمیت و… و پاسخ به شبهات مرتبط |
۶ |
امامشناسی (۱): امامت و ولایت | ۴۸ | شناخت دقیق دیدگاه قرآن و روایات در مورد حقیقت امامت و ولایت، نیاز به امام، ولایت تکوینی و تشریعی، مقامات، ویژگیها، وظائف و اختیارات امام، عدم تعارض امامت با خاتمیت و… و پاسخ به شبهات مرتبط |
۷ |
امامشناسی (۲): موعودشناسی | ۳۲ | شناخت دقیق دیدگاه قرآن و روایات در مورد مباحث مهدویت و پاسخ به شبهات مرتبط |
۸ | انسانشناسی | ۴۸ | شناخت دقیق دیدگاه قرآن و روایات در مورد نفس انسان، ابعاد، قوا و كاركردهای آن و مباحثی مانند حدوث و قدم نفس، رابطه روح و جسم، ویژگیهای انسان کامل، خلقت، رشد و تکامل انسان، تناسخ، جبر و اختیار، تجرد روح، سعادت و شقاوت انسان و پاسخ به شبهات مرتبط |
۹ | معادشناسی | ۶۴ | شناخت دقیق دیدگاه قرآن و روایات در مورد ادله و براهین اثبات معاد، ویژگیها و مواقف معاد و مسائل مرتبط با آن و پاسخ به شبهات مرتبط |
۱۰ | پایاننامه | ۹۶ + ۹۶
عملی |
ارائه یک پژوهش جامع، همراه با نقد و بررسی و تتبع کافی در یك موضوع اعتقادی بر اساس نصوص كلامی (قرآن و روایات) |
جمع ساعتها | ۶۰۸ |
[۱]. در این نظام هر درس به صورت مستقل ارزیابی می شود و قبولی یا رد، در یک درس تأثیری در قبولی یا رد دروس دیگر ندارد.
[۲]. برخی از كتابهای مهم کلامی كه در سطح ۲ گرایش کلام اسلامی خوانده میشود، از منابع آزمون ورودی است.
برای مشاهده سایر رشته های تخصصی سطح سه کلیک کنید
پاسخها