رشته بررسی کلامی ادیان و فرق
معرفی رشته بررسی کلامی ادیان و فرق سطح سه حوزه علمیه
ماده ۱- عنوان
عنوان رشته، «بررسی کلامی ادیان و فرق با چهار گرایشِ «نقد وهابیت» «نقد فرق انحرافی» «نقود تصوف» و «نقد مسیحیت» در مقطع سطح سه است
ماده ۲- اهداف رشته بررسی کلامی ادیان و فرق
- شناخت استدلالی مبانی و مسائل اعتقادی براساس قرآن و معارف اهل بیت علیهم السلام و دفاع از آن؛
- شناخت و نقد دیدگاه های انحرافی یکی از گرایشهای فوق و تقویت توان پاسخگویی به پرسش ها و شبهات روز در حوزة کلام با گرایش انتخابی؛
- افزایش توان تحقیق در حد تحلیل و بررسی تطبیقی و زمینه سازی جهت گسترش پژوهش در حوزة کلام با گرایش انتخابی؛
- تربیت نیروهای متعهد و توانمند در حوزة کلام اسلامی و گرایش انتخابی ،در عرصه هاى آموزش، تبلیغ و پژوهش؛
- شناخت منابع و مآخذ مرتبط با کلام اسلامی و گرایش انتخابی و ایجاد توان فهم آن؛
- زمینه سازی برای تربیت استادِ دروسِ کلامی با گرایش انتخابی؛
- تربیت طلاب مستعد جهت ورود به سطح علمی بالاتر؛
- ایجاد توان تتبع و تحقیق در زمینة فقه و اصول و استفاده از منابع فقهی واصولی .
ماده ۳- نظام آموزشي
نظام آموزشی این رشته، نیم سالی درسی و حضوری است و طول دوره بدون احتساب پایان نامه حداقل شش وحداکثر هشت نیم سال است.
ماده ۴- شرایط پذیرش رشته بررسی کلامی ادیان و فرق
- احراز صلاحیت های عمومی و اخلاقی براساس آیین نامه های مصوب؛
- دارا بودن مدرك علمی سطح دو؛
- قبولی در آزمون ورودی و مصاحبة علمی.
ماده ۵- دروس پیش نیاز
| هدف | ساعت | عنوان درس | ردیف |
| آشنایی بیشتر با مباحث خداشناسی )اثبات ذات، صفات فعلیه و ذاتیه، مراتب فعلِ الهی( ،نبوت )ضرورت ،ویژگی ها، وظایف و اختیارات نبی، نبوت و خاتمیت پیامبر اسلام( و معاد)حقیقت مرگ، عالم برزخ، قیامت و ویژگی هاي آن( | ۹۶ | كلام اسلامی ۱ تا ۳ | ۱ |
| آشنایی با راه ها و ابزار شناخت و ارزیابی آنها و دیدگاه اندیشمندان اسلامی در این زمینه | ۳۲ | معرفت شناسی | ۲ |
| آشنایی با آموزه ها، روش ها و كتب اصلی فرقه هاي مهم كلامی تشیع و تسنن و فرقه هايغالی )غیر از وهابیت، بهاییت و تصوف( | ۳۲ | فرق و مذاهب كلامی | ۳ |
| آشنایی با علم كلام )فرق آن با فلسفه و علوم دیگر(، موضوع، غایت و مباانی آن، تبیاینحجیت روش هاي عقلی و نقلی و شرائط آنها و آشنایی با سیر تكون و تطور علام كالام،مشرب هاي كلامی، متكلمین بزرگ، منابع و مآخذ مهم كلامی | ۳۲ | كلیات و تاریخ علم كلام | ۴ |
| آشنایی با مسائل مهم ، جدید و رائج كلامای، ماننادم منشا و قلمارو دیان، سكو،ریسام،تكثرگرایی، دین و اخلاق و علم و دین | ۳۲ | مسائل جدید كلامی | ۵ |
| شناخت اعتقادات، تاریخ، متون مقدس و شخصیت هاي ادیان ابتادایی و زناد جهاان باهویژ ادیان شرق و یهودیت | ۳۲ | آشنایی با ادیان | ۶ |
| بررسی تحلیلی تاریخ فرهنگی، اجتماعی و سیاسی صد سال اخیر ایران | ۳۲ | تاریخ معاصر | ۷ |
| ایجاد توان درک مطلب و ترجمة متون ساد مرتبط با گرایش | ۶۴+۱۲۱
نظري عملی |
زبان )عمومی( | ۸ |
| ۰۵۴ | جمع | ||
تبصره: فارغ التحصیلان سطح ۲ گرایش کلام و طلابی که دروس پیش نیاز را در مراکز معتبر گذرانده باشند، در صورت مطابقت هشتاد در صدی سرفصل ها، از گذراندن این دروس معاف هستند.
ماده ۶- عناوین و مشخصات کلی دروس
| ساعت | عنوان | ردیف |
| ۶۲۴ | دروس عمومی سطح ۳ | ۱ |
| ۶۷۲ | دروس مشترک چهار گرایش | ۲ |
| ۵۶۵ تا ۵۹۲ | دروس تخصصی هر گرایش | ۳ |
| ۶۵۸۶ تا ۶۵۵۵ | جمع کل |
ماده ۷- عناوین و مشخصات تفصیلی دروس
الف. دروس عمومی
| هدف | ساعت | عنوان درس | ردیف |
| شناخت استد،لی مسائل مهم فقه طبق برنامه مركاز مادیریت در ساطح ساه )از القاول فایماهیه العیب تا آخر مكاسب( | ۱۶۵ | فقه | ۱ |
| شناخت استد،لی مباحث مهم اصولی طبق برناماه مركاز مادیریت در ساطح ساه )جلاد اولكفایه ا،صول از ابتداي المقصد الثانی فی النواهی تا پایان جلد دوم( | ۳۲۵ | اصول | ۲ |
| ایجاد توان بهره گیري از متون عربی جدید در حوزه مباحث فرق و ادیان | ۱۶+۳۲
نظري عملی |
عربی معاصر | ۳ |
| تقویت توان تحقیق و پژوهش در مسائل فرق و ادیان از طریق آموزش روش هااي تحقیاق وكیفیت بهره برداري از ابزار و منابع | ۱۶+۳۲
نظري عملی |
روش تحقیق
پیشرفته |
۴ |
| ایجاد توان مهارت تدریس با آموزش روش ها و فنون كلاسداري و ارزشیابی | ۱۶+۳۲
نظري عملی |
روش تدریس | ۵ |
| ۶۲۰ | جمع |
دروس مشترك
| هدف | ساعت | عنوان درس | ردیف |
| شناخت مبانی، قواعد، ضوابط، روش ها و مراحل تفسیر صحیح قرآن كریم | ۳۲ | قواعد و روشهاي تفسیر قران | ۱ |
| شناخت مبانی، قواعد و روش هااي مارثر در فهام حادیث ضامن قرائات برخای از احادیاثاعتقادي، اجتماعی و اخلاقی | ۳۲ | فقه الحدیث | ۲ |
| شناخت مباحث مهم خداشناسی، نبوت، معاد و امامت به صورت متن محور | ۱۲۱ | كلام اسلامی ۱ تا ۴ | ۳ |
| تبیین مبانی و قواعد علم كلام مانند حجیت عقل، قرآن و سنت، حسن و قبح عقلای، قاعاد لطف، حجیت خبر واحد در مسائل اعتقادي | ۳۲ | مبانی و قواعد علم كلام | ۴ |
| شناخت و بررسی استد،لی مسائل مهم و جدید كلامی مانناد عقالگرایای و ایماان گرایای،معرفت و تجربة دینی | ۳۲ | مسائل جدید كلامی | ۵ |
| شناخت مباحث فلسفی مهم و داراي كاربرد در علم كلام مانند احكام وجود، علات و معلاول،قوه و فعل و الهیات بالمعنی ا،خص | ۶۴ | حكمت اسلامی | ۶ |
| تبیین نظام سیاسی شیعه در عصر غیبت و شناخت استد،لی مشاروعیت، شارایط، وظاایف واختیارات حاكم اسلامی از دیدگاه شیعه، با رویكرد كلامی | ۳۲ | و،یت فقیه | ۷ |
| شناخت دقیق دیدگاه قرآن و روایات در ماورد نفاس انساان، ابعااد، قاوا و كاركردهااي آن ومباحثی مانند رابطة روح و جسم ،ویژگی هاي انسان كامل، خلقت، رشد و تكامل انسان، جبر واختیار، تجرد روح، سعادت و شقاوت انسان و پاسخ به شبهات مرتبط | ۳۲ | انسان شناسی | ۸ |
| آشنایی با مبانی، روش و مسائل اساسی عرفان اسلامی و مراحل سیر و سلوک آن با رویكاردبه مكتب اهل بیت علیهم السلام با محوریت كتاب «در جساتجوي عرفاان اسالامی» از آیات اللهمصباح یزدي | ۳۲ | عرفان اسلامی | ۹ |
| هدف | ساعت | عنوان درس | ردیف |
| شناخت شیوه هاي رفتاري و گفتاري اهل بیت علیهم السلام در مواجهه با فرق و ادیان | ۳۲ | سیر اهل بیت علیهم السلام
در مواجهه با فرق و ادیان |
۱۰ |
| آشنایی با اصول و روشهاي روان شناختی ارتباط با آسیب دیدگان از فارق و ادیاان و شایو ارائه مشاوره به آنان و كسب مهارت هاي آن | ۱۶+۱ نظري عملی | مهارت هاي ایجاد ارتباط | ۱۱ |
| ایجاد توان مناظره با شناخت روش ها، مراحل و آداب مناظره و استد،ل | ۱۶+۳۲
نظري عملی |
مهارت هاي مناظره | ۱۲ |
| بررسی و نقدِ بكارگیري ترفندهاي فرارََوانی مانند هیپنوتیزم، شفا دِِهای، ریكای، روشان بینای،تله پاتی و… در تبلیغ فرق و ادیان انحرافی | ۱+۱۶
نظري عملی |
ترفندهاي تبلیغی ادیان و فرق انحرافی | ۱۳ |
| تبیین آموزه مهدویت، مبانی و مسائلی مانندم فلسفة غیبت و انتظار، آثار وجودي اماام غایاب،ظهور و علائم آن، حكومت حضرت مهدي از دیدگاه شیعه | ۳۲ | مهدویت | ۱۴ |
| شناخت و بررسی سیر تاریخی شیعه، شخصیت ها و آثار مهم، فرق و دولت هاي مهم شیعی ازآغاز تا كنون و شناخت تمدن عظیم اسلامی و جایگاه معارف و اندیشمندان شایعه در خلاقتمدن اسلامی | ۳۲ | تاریخ تشیع | ۱۵ |
| ایجاد توان فهم متون تخصصی مرتبط با گرایش، به عربی در دو گرایش نقد وهابیات و نقادفرق انحرافی، و به انگلیسی در دو گرایش نقد مسیحیت و نقد تصوف | ۱۶+۳۲
نظري عملی |
زبان تخصصی | ۱۶ |
| شناخت احكام فقهی معاشرت مسلمین با پیروان فرق و ادیان و احكام فقهی ویژ مستبصرینو مرتدین | ۱۶
|
احكام معاشرت با پیروان فرق و ادیان | ۱۷ |
| ۶۷۲ | جمع | ||
ج: دروس تخصصی گرایش نقد وهابیت:
| هدف | ساعت | عنوان درس | ردیف |
| بررسی ادلّّة نقلی و عقلی امامت امیرالمرمنین علیه السلام و خلافت بلافصل ایشاان و نقاددیدگاه عامه همراه با بررسی شبهات | ۴۱ | امامت
امیرالمرمنینعلیه السلام |
۱ |
| بررسی ساختار، سند و محتواي صحاح ستّّه از دیدگاه اهل سنت به ویژه سلفیه | ۳۲ | سلفیه و صحاح ستّّه | ۲ |
| شناخت چگونگی پیدایش، سیر تطور، شخصیت ها و منابع مهم جریاان هااي سالفی باات كید بر وهابیت | ۱۶ | جریان شناسی
سلفی گري |
۳ |
| شناخت، آراء و عقاید وهابیت به ویژه ابن تِِیمیه و محمدبن عبدالوهاب | ۶۴ | أراء و عقاید وهابیت
)۱( و )۲( |
۴ |
| بررسی و نقد آراء و عقاید وهابیت نوظهور )مانند طالبان ،القاعاده، داعاش(، ویژگایهاا،عوامل و اهداف شكلگیري آنها | ۱۶ | وهابیت نوظهور | ۵ |
| شناخت و بررسی انتقادات علماي اهل سنت به ویژه سلفیها بار وهابیات باا اشااره باهشخصیت ها و منابع | ۱۶ | نقد اهل سنت بر وهابیت | ۶ |
| شناخت روش ها، ابزارها و شگردهاي جریانات و شخصایت هااي وهاابی و راهكارهاايمقابله با آن | ۱۶ | شیوههاي تبلیغی وهابیّّت | ۷ |
| شناخت اصول شبهه شناسی و پاسخ به مهمترین شبهات پیراماون عقایاد خاصاة شایعهمانندم علم غیب و كرامات ائمه، تحریف ناپاذیري قارآن، باداء، رجعات، تقیاه، جایگااهصحابه | ۳۲ | شبهه شناسی )۱( | ۸ |
| بررسی و تحلیل شبهات اهل سنت و وهابیت نسبت باه عقایاد و معاارف شایعه ماننادمشهادت حضرت زهرا علیها السلام، روابط اهل بیت و خلفا، زواج ام كلثوم، مهادویت، اماامحسین علیه السلام، و شبهاتی در مورد كتاب كافی | ۴۱ | شبهه شناسی )۲( | ۹ |
| بررسی مهمترین مباحث فقهی مورد اختلاف بین مذاهب اسلامی و وهابیت | ۳۲ | شذوذ فقهی وهابیت | ۱۰ |
| آشنائی با فرق اهل سنت از جهت كلامی و فقهی و تبیین رابطه میاان آنهاا و وهابیاتضمن بررسی چگونگی پیدایش اهل سنت | ۳۲ | وهابیت و فرق
اهل سنت |
۱۱ |
| شناخت و بررسی علم رجال از نظر اهل سنت و تاریخچة تحو،ت آن باراي اساتفاده ازآن در نقد وهابیت | ۱۶ | بررسی رجال اهل سنت | ۱۲ |
| شناخت و بررسی علم درایه و مبانی صحت و س قم حدیث از نظر اهال سانت و تااریخِتحو،ت آن، براي استفاده در نقد وهابیت | ۱۶ | بررسی درایة اهل سنت | ۱۳ |
| ارائة یک پژوهش جامع، همراه با نقد و بررسی و تتبع كافی در وهابیت | ۹۶+۹۶ | پایان نامه | ۱۴ |
| ۸۷۶ | جمع | ||
پاسخها