1

معرفی رشته کلام با گرایش مذاهب اسلامی سطح سه

معرفی رشته کلام با گرایش مذاهب اسلامی سطح سه

مادة ۱- عنوان

عنوان رشته، سطح سه کلام با گرایش مذاهب اسلامی است.

مادة ۲- تعریف

سطح سه کلام با گرایش مذاهب اسلامی، یکی از شاخه‌های کلام اسلامی است، كه طلاب، ضمن شناخت تاریخ، اندیشه و عقاید فرق و مذاهب اسلامی و ‌آموزش مبانی اعتقادی تشیع، مهارت‌های لازم جهت تبلیغ، دفاع از كیان تشیع، ارتباط با اندیشمندان و پیروان سایر مذاهب اسلامی، پاسخگویی به نیازهای مربوط، تدریس و تحقیق در حد تحلیل و بررسی تطبیقی مسائل مربوط به مذاهب اسلامی را پیدا می‌كنند و در پایان موفق به دریافت دانشنامة این رشته می‌شوند.

مادة ۳- اهداف رشته مذاهب اسلامی

  1. شناخت استدلالی عقاید شیعه و دفاع از آن و پاسخگویی به پرسش‌ها و شبهات؛
  2. توسعه و تعمیق شناخت نسبت به مسائل ولایت و امامت بر مبنای ادلة عقلی و نقلی؛
  3. تبلیغ و ترویج معارف و فرهنگ اهل بیت علیهم السلام با توجه به زمینه‌های فكری سایر مذاهب؛
  4. پرورش نیروهای توانمند، جهت تصدی مدیریت‌های فرهنگی و دینی مناطق چند مذهبی؛
  5. تقویت توان مناظره و ارتباط با علما و اندیشمندان سایر مذاهب اسلامی؛
  6. افزایش توان تحقیق، در حد تحلیل و بررسی تطبیقی؛
  7. شناخت منابع كلامی، فقهی، حدیثی، تفسیری و تاریخی مذاهب اسلامی و ایجاد توان فهم آنها؛
  8. ایجاد توان تدریس در سطوح پایین‌تر؛
  9. تربیت طلاب مستعد جهت ورود به سطوح بالاتر؛
  10. شناخت استدلالی و عمیق مسائل فقهی و اصولی، و آشنایی با روش‌های استنباط فقهی؛
  11. ایجاد توان تتبع و تحقیق در زمینة فقه و اصول؛
  12. ایجاد توان استفاده از منابع فقهی و اصولی.

مادة ۴- سیاست‌های رشته مذاهب اسلامی

  1. اهتمام به تعالی اخلاقی و معنوی طلاب؛
  2. اهتمام به تقویت استقلال فكری و اعتماد به نفس در مسائل علمی؛
  3. اهتمام به تقویت تعبد و تعهد دینی و دفاع از عقاید شیعة امامیه؛
  4. اهتمام به تقویت مبانی نظام اسلامی و ترویج ارزش‌های آن؛
  5. تأكید بر آموزش پژوهش‌گرا؛
  6. تأكید بر بهره‌گیری از روش‌های كارآمد آموزشی با اهتمام به سنت‌های حوزوی؛
  7. تأكید بر پویایی برنامه‌های آموزشی، پژوهشی و مهارتی و توجه به نیازهای روز؛
  8. تأكید بر شناسایی استعدادهای برتر در زمینة تحقیق، تدریس، تبلیغ و مدیریت فرهنگی در مناطق چند مذهبی؛
  9. تأكید بر استفاده از متون آموزشی واجد استانداردهای لازم؛
  10. اهتمام به تقویت مبانی نظام اسلامی و ترویج ارزش‌های آن؛
  11. اهتمام به دروس فقه و اصول و نظارت بر اجرای آن.

مادة ۵- ضرورت رشته مذاهب اسلامی

  1. نقش مؤثر و فوق‌العادة شناخت فرق و مذاهب اسلامی در تبیین و ترویج مكتب اهل‌بیت علیهم السلام و ایجاد و تقویت اخوت و تعامل بین مسلمانان؛
  2. رسالت حوزة علمیه در تربیت مبلّغان روزآمد و توانمند جهت تبیین، ترویج و دفاع از عقاید شیعة امامیه و ایجاد اخوت اسلامی؛
  3. نیاز نظام و اجتماع اسلامی به روحانیان توانمند، جهت تبیین و ترویج مكتب اهل‌بیت علیهم السلام و ایجاد هم‌گرایی اسلامی در مقابله با تهاجمات فكری و فرهنگی استكبار جهانی و دشمنان مشترك.

مادة ۶- نظام آموزشی رشته مذاهب اسلامی

نظام آموزشی این رشته نیم‌سالی، درسی[۳]و حضوری است. طول دوره بدون احتساب پایان‌نامه حداقل شش و حداكثر هشت نیم‌سال است.

مادة ۷- شرایط پذیرش رشته مذاهب اسلامی

  1. احراز صلاحیت‌های عمومی و اخلاقی بر اساس آئین‌نامه‌های مصوب
  2. دارا بودن مدرك علمی سطح دو با گرایش کلام اسلامی

تبصره:دارندگان مدرکِ سطح دو گرایش‌های دیگر یا سطح دو عمومی، می‌توانند متقاضی تحصیل این رشته باشند، ولی در صورت قبولی در آزمون ورودی و مصاحبه، علاوه بر دروس عمومی و تخصصی، باید دروس پیش‌نیاز را نیز بگذرانند.

  1. قبولی در آزمون ورودی و مصاحبة علمی (كتاب‌های بدایة‌الحكمه، تلخیص‌المحاضرات و منطق مظفر از منابع آزمون ورودی هستند.)

مادة ۸- جدول دروس پیش‌نیاز رشته مذاهب اسلامی

ردیف عنوان درس  ساعت اهداف
معارف قرآن ۱ (خداشناسی) ۶۴ آشنایی با معارف قرآن، در بخش خداشناسی و كسب توان مراجعه به متون تفسیری و حدیثی
معارف قرآن ۲

(راه و راهنماشناسی)

۳۲ آشنایی با معارف قرآن، در بخش راه و راهنماشناسی و كسب توان مراجعه به متون تفسیری و حدیثی
معارف قرآن ۳ (معادشناسی) ۳۲ آشنایی با معارف قرآن، در بخش معاد‌شناسی و كسب توان مراجعه به متون تفسیری و حدیثی
عقاید خاص شیعه ۶۴ تبیین استدلالی مباحث امامت، ولایت باطنی و مباحثی، مانند: تقیه، بداء، رجعت، توسل، شفاعت و وحدت اسلامی
مهدویت ۳۲ تبیین آموزة مهدویت، با بررسی مبانی و مسائلی مانند: فلسفة غیبت و انتظار، آثار وجودی امام غائب، ظهور و علائم آن، حكومت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه از دیدگاه شیعه
فلسفه اسلامی ۶۴ شناخت استدلالی مباحث خداشناسی فلسفی (بخش الهیات بالمعنی‌الاخص از كتاب نهایة‌الحكمه)
كلیات علم كلام ۱۶ شناخت علم كلام (فرق آن با فلسفه و علوم دیگر) موضوع، غایت و مبانی آن، تبیین حجیت روش‌های عقلی و نقلی و شرایط آنها
تاریخ كلام امامیه ۳۲ آشنایی با سیر تكوّن و تطور علم كلام، مشرب‌های كلامی، متكلمین بزرگ و منابع و مآخذ كلام امامیه
منطق ۳۲۱۶+نظری عملی تبیین روش استدلال برهانی، جدلی و شرایط آنها، همراه با شناخت مغالطه و انواع آن به صورت کاربردی
تاریخ معاصر ایران ۳۲ بررسی تحلیلی تاریخ فرهنگی، سیاسی و اجتماعی صد سال اخیر ایران به صورت مطالعاتی
مدیریت فرهنگی ۳۲ ایجاد توان مدیریت فرهنگی، با آموزش اصول و روش‌هایتبلیغ، برنامه­ریزی و مدیریت فرهنگی و تبلیغی
زبان عربی یا انگلیسی ۳۲۱۶+نظری عملی ایجاد توان درك مطلب و ترجمة متون سادة عربی یا انگلیسی
جمع ۴۹۶

تبصره:طلابی كه دروس پیش‌نیاز را در مراكز معتبر گذرانده باشند، در صورت مطابقت هشتاد درصدی سرفصل­ها از گذراندن این دروس معاف هستند.

مادة ۹- عناوین و مشخصات كلی دروس

ردیف عنوان تعداد ساعت
۱ دروس عمومی ۶۲۴
۲ دروس تخصصی ۱۲۱۶
جمع كل ۱۸۴۰

مادة ۱۰- عناوین و مشخصات تفصیلی دروس رشته مذاهب اسلامی

  1. دروس عمومی
ردیف عنوان درس  ساعت اهداف
فقه ۱۶۰ شناخت استدلالی مسائل مهم فقه، طبق برنامة مركز مدیریت در سطح سه (از القول فی ماهیة العیب تا آخر مکاسب)
اصول ۳۲۰ شناخت استدلالی مباحث مهم اصولی، طبق برنامة مركز مدیریت در سطح سه (جلد اول كفایة‌الاصول از ابتدای المقصد الثانی فی النواهی تا پایان جلد دوم)
عربی معاصر ۱۶+ ۳۲

نظری عملی

ایجاد توان بهره‌گیری از متون عربی جدید در حوزة مذاهب اسلامی
روش‌تحقیق‌ پیشرفته ۱۶+ ۳۲

نظری عملی

تقویت توان تحقیق و پژوهش در مسائل امامت، با آموزش روش‌های تحقیق و كیفیت بهره‌برداری از ابزار و منابع
روش تدریس ۱۶+ ۳۲

نظری عملی

ایجاد توان مهارت تدریس، با آموزش روش‌ها و فنون كلاس‌داری و ارزشیابی
جمع ۶۲۴

 

  1. دروس تخصصی

 

ردیف عنوان درس    ساعت اهداف
كلام مقارن

۱ و ۲ و ۳ و ۴

۱۲۸ بررسی مسائل اختلافی امامیه، با سایر مذاهب اسلامی در باب توحید، نبوت، امامت و معاد
شبهات كلامی ۳۲ بررسی و پاسخ به شبهات اعتقادی مهم، رایج و مورد ابتلاء، به منظور تبیین و دفاع از عقاید شیعه
مسائل جدید كلامی ۳۲ بررسی مسائل مهم و جدید كلامی، مانند: معرفت دینی، تجربة دینی، تكثّرگرایی، علم و دین و قلمرو دین
مبانی، قواعد و روش‌های تفسیری ۳۲ بررسی تطبیقی مبانی، قواعد، روش‌ها و گرایش‌های تفسیری فریقین
تفسیر قرآن ۱ و ۲ ۶۴ آشنایی با تفسیر آیات مورد نیاز در مناطق اهل‌سنت، مانند: آیات ولایت و خلافت، به میزان شش جزء به صورت مطالعاتی
تاریخ و سیرة معصومینعلیهم السلام ۳۲ نقد و بررسی شبهات مخالفین و معاندین، در مورد رفتار، گفتار، موضع‌گیری و سیرة معصومینعلیهم السلام
ولایت فقیه ۳۲ تبیین نظام سیاسی شیعه در عصر غیبت و شناخت استدلالی رهبر و حاكم اجتماعی، شرایط، وظایف و اختیارات او، از دیدگاه شیعة امامیه با عنایت به قانون اساسی
مذاهب فقهی اهل سنت ۳۲ شناخت سیر تطور مذاهب حنفی، شافعی، مالكی و حنبلی و آشنایی با آراء مهم، روش‌ها، منابع و كتب مهم فقهی آنان به صورت مطالعاتی
فقه مقارن ۱ و ۲ و ۳ ۹۶ بررسی مهمترین مباحث اختلافی فریقین در عبادات، معاملات، احوال شخصیه، قضا و…
فرق اسلامی ۱ ۳۲ شناخت، بررسی و نقد عقاید، آموزه­ها، روش‌ها، تاریخ و كتب اصلی فرق تشیع (امامیه، اسماعیلیه، زیدیه وكیسانیه)
فرق اسلامی ۲ ۳۲ شناخت، بررسی و نقد عقاید، آموزه­ها، روش‌ها، تاریخ و كتب اصلی فرق تسنن (اصحاب حدیث، معتزله، اشاعره، ماتریدیه و اباضیه)
فرق انحرافی ۱ ۳۲ شناخت تاریخ، جریانات، سازمان و تشكیلات وهابیت و نقد آموزه­ها و عقاید آنها
فرق انحرافی ۲ ۳۲ شناخت، بررسی و نقد عقاید، آموزه­ها و تاریخ شیخیه، بهائیت، قادیانیه و یزیدیه
فرق انحرافی ۳ ۳۲ شناخت، بررسی و نقد آموزه‌ها، عقاید، سیر تكوّن و تطور، جریان‌ها و سلسله‌های صوفیه
فرق انحرافی ۴ ۳۲ شناخت، بررسی و نقد مبانی، عقاید و آموزه­های عرفان‌های كاذب و نوظهور
اصول فقه ۳۲ بررسی و نقد مهمترین مسائل اختصاصی اهل سنت در اصول فقه
علم الحدیث تطبیقی ۱ ۳۲ بررسی مسائل اختلافی فریقین در باب جایگاه، حجیت، مبانی فهم، تاریخ و منابع حدیث
علم الحدیث تطبیقی ۲ ۳۲ بررسی مسائل اختلافی فریقین در باب مكاتب، اصطلاحات و سبك‌های حدیثی، احادیث موضوعه، اسرائیلیات و مبانی جرح و تعدیل
رجال ۳۲ بررسی و نقد آراء اختصاصی اهل سنت در علم رجال، از نظر مبانی، روش‌ها و قواعد، همراه آشنایی با منابع رجالی آنها
نظام روحانیت در مذاهب اسلامی ۱۶ آشنایی با چگونگی پیدایش، سیر تطور، نظام و سلسله مراتب روحانیت در مذاهب اهل سنت و آشنایی با نظام درسی آنان
جغرافیای جهان اسلام ۳۲ شناخت جغرافیای انسانی، فرهنگی، اقتصادی و طبیعی جهان تشیع و تسنن در عصر حاضر
نقد و مناظره ۳۲ كسب مهارت‌های مناظره، نقد اندیشه و پاسخ به شبهات، با آموزش روش‌ها و قواعد نقد و مناظره
مكالمة عربی ۴۸ + ۴۸ عملی تقویت توان تکلم به زبان عربی، از طریق آموزش‌های کاربردی
عربی معاصر پیشرفته ۱۶+ ۳۲

نظری عملی

تقویت توان بهره‌گیری از متون عربی جدید، در حوزة مذاهب و فرق اسلامی
پایان‌نامه ۱۹۲

عملی

ارائة پژوهشی جامع، همراه با نقد و بررسی و تتبع كافی در موضوعات مرتبط با مذاهب اسلامی
جمع ۱۲۱۶

[۱]. این مصوبه قبلاً به عنوان مصوبة ۸۰۸  در جلسة ۲۰ کمیتة بررسی و تصویب رشته‌ها، (دورة پنجم)، مورخ ۶/۹/۹۰ به تصویب رسیده بود، که پس از اصلاح مطابق تصمیم جلسة ۸۱ شورای عالی حوزه‌های علمیه (دورة ششم)، به مصوبة ۹۳۱ تغییر یافت.

[۲]. عنوان رشته، اصلاحی مصوبة ۸۳۱٫

[۳]. در این نظام، هر درس به صورت مستقل ارزیابی می‌شود و قبولی یا رد در یک درس، تأثیری در قبولی یا رد دروس دیگر ندارد.

برای مشاهده سایر رشته های تخصصی سطح سه کلیک کنید