معرفی رشته فقه سیاسی سطح چهار حوزه علمیه

معرفی رشته فقه سیاسی سطح چهار حوزه علمیه

معرفی رشته فقه سیاسی سطح چهار حوزه علمیه

معرفی رشته فقه سیاسی سطح چهار حوزه علمیه

مدرسه عالی فقه و علوم اسلامی قم

الف. دروس  پیشنیاز رشته فقه سیاسی:

ردیف عنوان درس تعداد واحد
۱ مبانی  علم سیاست ۲
۲ اندیشه های سیاسی در غرب ۱و ۲ ۴
۴ جامعه شناسی سیاسی ۲
۵ نظریه­های جدید در علم سیاست ۲
۶ اصول و نظریه های سیاست خارجی

و روابط بین الملل

۲
۷ مقدمه علم حقوق ۲
۸ حقوق اساسی جمهوری اسلامی ۴
۹ سیاست گذاری عمومی ۲
۱۰ حقوق بین الملل ۲
۱۱ حقوق مالیه عمومی ۱
۱۲ حقوق بشر ۲
جمع ۲۵

 

ردیف عنوان درس واحد محتوا
اندیشه سیاسی اسلام ۱ ۲ شناخت  مفاهیم و مسائل بنیادین علم سیاست در منابع اسلامی و اندیشه اندیشمندان مسلمان و بویژه فقهای شیعه و اهل سنت
اندیشه سیاسی اسلام۲ ۲ بررسی نظریه­ها و مکاتب  اندیشه سیاسی در جهان اسلام ضمن تبیین پیدایش و سیر تحول آنها
کلیات و منابع فقه سیاسی ۳ شناخت تعریف، موضوع، اهمیت، هدف ، قلمرو ، سیرتحول، مکاتب و منابع (عقل، عرف، سیره و … ) فقه سیاسی
مبانی کلامی

فقه سیاسی

۳ اصل عدم ولایت افراد بر یکدیگر،  اصل ولایت الهی، امامت،  اصل ضرورت حکومت و نفی آنارشیسم- اصل عدم جدایی دین از سیاست و..
اصول فقه اجتماعی

و کاربرد آن در فقه سیاسی

۳ تبیین  و بررسی رویکردها، اصول و روشهای فقه سیاسی شیعه و بیان تمایز آن با فقه عامه
اهداف و وظایف حکومت اسلامی در منابع اسلامی(کتاب و سنت) ۲ فراهم کردن زمینه های سعادت، برقراری عدالت، شعائر و اجرای حدود الهی، امنیت، رفاه
جمع ۱۵

ب. مباحث کلیات فقه سیاسی که به صورت تحلیلی ارائه می گردد:

ج.  ابواب فقهی که مباحث اصلی آن، همراه با مسائل مستحدثه به صورت دروس خارج هر روزه به مدت چهار سال با روش اجتهادی تدریس می شود:

ردیف عنوان درس
۱ قواعد فقه سیاسی

 

۲ کتاب امر به معروف و نهی از منکر

تعریف معروف و منکر و شرایط، مراتب وظایف مدم و حکومت و …

 

۳ کتاب جهاد

جهاد، دفاع، مرابطه، صلح و هدنه، دارالاسلام و دارالکفر، بغی، شورش، خروج، محاربه و قطاع الطریقو …..

 

۴ ولایت فقیه

ادله، اوصاف و شرایط

فقهی یا کلامی بودن ، ادله عقلی ونقلی،  صفات وشرایط والی ، شرط «تابعیت» ، توقیتی بودن یا نبودن دوره حاکم اسلامی بصورت تطبیقی و با توجه به نظریه‌های جدید

مبنا و ادلۀ مشروعیت

منشأ مشروعیت قدرت (امامت، خلافت، ولایت فقیه،  عادل،جائر(جائر کافر، جائر مخالف و جائر مومن)،  نظریه های ولایت، وصایت،  حسبه، انتصاب، انتخاب، بیعت، وکالت، جمهوریت و نقش مردم در حکومت ، مردم سالاری دینی، حکومت دیکتاتوری، لیبرال دموکراسی، سلطنت مشروعه نظریه دولت مشروطه جمهوری، پارلمانی و … از نگاه اسلام بحث می شود و مدل مطلوب اسلام  به ترتیب اولویت تبیین و مستدل می گردد. مثلا در صورت عدم امکان تحقق ولایت فقیه شاید به ولایت عادل اکتفا کرد.

اختیارات و شئون

شئون حاکم اسلامی، ولایت مطلقه، احکام حکومتی، رابطه ولی امر با فقیهان و نهاد مرجعیت، چگونگی ضابطه مند شدن اختیارات رهبر در قانون اساسی و صلاه جمعه، صلاه عیدین، تعزیرات، رویت هلال

۵ منابع مالی حکومت اسلامی

مباحث اصلی: خمس، زکات، جزیه، انفال، اراضی و مالیات

د. مباحث فقهی جدید و نو پدید که به صورت پژوهشی و یا سمیناری در دوره عالی پژوهشی موسسه به مدت دو سال زیر نظر اساتید مبرز و صاحب نظر طرح می گردد:

ردیف عنوان محتوای اجمالی
   ۱ ساختار حکومت اسلامی ساختار حکومت، تفکیک قوا ، قوه مقننه، مجریه، قضائیه، نهادها و نیز اختیارات و وظایف آنها، ولایت تقنینی مشروعیت قانونگذاری، جایگاه و اختیارات شورای نگهبان و مجمع ثشخیص، ساختار قوه مجریه، رابطه رییس جمهور با رهبر. نیروهای مسلح، جایگاه قوه قضائیه و دستگاه قضایی و قاضی از نظر فقهی
   ۲ فقه اطلاعات وامنیت کودتا، جاسوسی، امنیت نظامی، انتظامی، فرهنگی، اقتصادی ، روانی  و….،
   ۳ فقه مشارکت رابطه مردم و حکومت، انتخابات، احزاب، فقه نظارت
   ۴  

فقه حقوق بشر

حق حیات، حق امنیت، برابری( زن و مرد، اقلیتها) و آزادی­  ( آزادی عقیده، ارتداد، آزادی بیان و کتب ضاله، نقد حکومت و نافرمانی مدنی و ..) حقوق مردم بر دولت، حریم خصوصی، همکاری با نظام جور، و..
    ۵  

فقه سیاست خارجی و روابط بین الملل

اصول، قواعد، روش ها و تاکتیک های سیاست خارجی و روابط بین الملل، اهداف ملی و فرا ملی سیاست خارجی، ابلاغ و گسترش رسالت و دعوت اسلامی، دفاع از سرزمین ها و منافع مسلمانان، دفاع از نهضت های آزادی بخش و  مستضعفان ، اتحاد ملل و دول مسلمان، مرزهای سرزمین اسلامی،  معاهدات بین المللی،  سازمانهای بین المللی، قرارداد ذمّه ، گفت وگو، تقیه، تولی، تبری،  استجاره و امان، مصونیت دیپلماتیک و سفیران ، حضور در مجامع بین المللی، تألیف قلوب و….

قابل ذکر است که علاوه بر موضوعات فوق، مسائل مستحدثه و نوپدید دیگر هم به صورت پژوهش های موضوعی زیر نظر اساتید برجسته خارج قابل طرح می باشد.

این مباحث به صورت کاملاً پژوهشی و موضوع‌محور ارائه می‌شود؛ یعنی به جای طرح مباحث به ترتیب مطرح‌شده در کتب فقهی، محورِ دروس و پژوهش‌ها، موضوعات کلیدی و مورد ابتلائی خواهد بود که از سوی گروه تخصصی اعلام شده است. طلاب و فضلای دوره، نخست با هدایت اساتید مبرّز، کار پژوهشی عالمانه را روی این موضوعات انجام می‌دهند و پس از آن، به بررسی و نقد آن در جلسات مشترک گروه پرداخته می‌شود. پژوهش‌ انجام‌شده باید به گونه‌ای باشد که بتواند در نهایت به عنوان مقاله پژوهشی و یا منبع درسی، مورد استناد و استفاده قرار گیرد.

 

. دروس  پیشنیاز فقه خانواده

ردیف عنوان درس تعداد واحد
۱ مقدمه علم حقوق ۲
۲ فلسفه حقوق ۲
۳ نظام خانواده در اسلام ۴
۴ حقوق خانواده ج.ا. ایران۱ ۲
۵ حقوق خانواده ج.ا. ایران۲ ۲
۶ آئین دادرسی خانواده ۱
۷ حقوق عمومی و خانواده ۲
۸ روان‌شناسی خانواده ۲
۹ جامعه‌شناسی خانواده ۲
۱۰ حقوق تطبیقی خانواده ۲
۱۱ فمینیسم و خانواده ۲
۱۲ زن و خانواده در اسناد بین المللی ۲
۱۳ آیات الاحکام خانواده ۴
جمع ۲۹

ب: ابواب فقهی که مباحث اصلی آن، همراه با مسائل مستحدثه به صورت دروس خارج هر روزه به مدت چهار سال با روش اجتهادی تدریس می شود:

ردیف عنوان درس
۱ فقه العقود

از آنجا که اصل فقه خانواده نکاح است و نکاح یکی از مصادیق عقد است، این درس با هدف تقویت توان اجتهادی طلاب در فقه معاملات و نیز بررسی مسائل مرتبط با معاملات در فقه خانواده ارائه می گردد :

حق و تکلیف، جواز و لزوم عقد، معاطات، کیفیت و شرایط انعقاد عقود و شرایط متعاقدین، انحلال عقد

۲ کتاب النکاح

الف: مسائل مربوط به احکام و شرایط تشکیل خانواده

احکام و شرایط تشکیل خانواده: احکام الخطبه، ولایت، عقد و شرایط، مهریه موانع تشکیل خانواده. نسب (اقسام نسب، راه‌های اثبات نسب مشروع، اقرار به نسب و آثار آن، نفی نسب، نفی ولد،) مصاهره و لواحق، رضاع، کفر، عیوب، ارتباط نامشروع مانند زنا و نکاح محرّم

ب: آثار نکاح

مدیریت خانواده، نفقه و توارث احکام الاولاد ، اشتغال زوجه، قسم، حق حبس ، خروج از منزل، وظایف مالی خانواده، حجر، امور حسبیه، حقوق و تکالیف زن و شوهر، ایلاء نشوز و تمکین

 

۳ کتاب الطلاق

ناسازگاری، طلاق، فسخ و موجبات آن (مانند وجود عیوبی مشخص در زن و مرد)، تدلیس، بذل مدت انحلال قهری: رضاع طاری، ارتداد، لعان، ظهار، خلع و…..

 

 

۴

ابواب فقه الاولاد:

نسب – رضاع-  حضانت ، ولایت و قیمومیت اقسام ولایت بر صغار یا مراتب ولایت(ولایت اب، جد ابی، وصی، ضامن جریر، و حاکم شرع یا وکیل او، ولایت قهری

ابواب فقه النفقات:

در این قسمت وظایف شوهر و پدر در مورد نفقه زن و فرزند و شرایط و مستقطات آن مورد بحث قرار می گیرد.

 

۵ فقه روابط زن و مرد در بیرون خانواده

احکام نگاه زن به مرد و مرد به زن – احکام تماس زن با مرد- احکام پوشش زن و مرد و..

 

۶  

قواعد فقهی (اصول و قواعد حاکم بر خانواده)

قواعدعامه: – المومنون عند شروطهم  –  لاضرر . – عسر و حرج  – ولایت حاکم بر ممتنع،  – غرور، – الزام،

اصول حاکم بر شکل‌گیری خانواده: – اصول آزادی ،  – مساوات  – وحدت،

اصول حاکم بر مدیریت و اقتصاد خانواده: – اصل قوامیت (ریاست مرد).  – معروف. – مودت و رحمت. – شفقت. استقلال اموال زوجین ،  – لا ربا بین الولد و الوالد

اصول حاکم بر  حقوق خانواده :  – عدالت. – تقدم اخلاق بر حقوق و – خصوصی بودن حقوق خانواده، –  رضاع،  فراش، – رجوع،

ج: مسائل مستحدثه خانواده که به صورت پژوهشی و یا سمیناری در دورۀ عالی پژوهشی به مدت دو سال تحت نظر اساتید برجسته و صاحب نظر ارائه می گردد.

از قبیل:
عده زنان نابارور، تغییر جنسیت، بانک شیر، پیشگیری،

سقط جنین، تلقیح مصنوعی، برداشتن رحم ،

رحم اجاره­ای، اهدای جنین، سلولهای بنیادی،

شبیه سازی و …

 

این مباحث به صورت کاملاً پژوهشی و موضوع‌محور ارائه می‌شود؛ یعنی به جای طرح مباحث به ترتیب مطرح‌شده در کتب فقهی، محورِ دروس و پژوهش‌ها، موضوعات کلیدی و مورد ابتلائی خواهد بود که از سوی گروه تخصصی اعلام شده است. طلاب و فضلای دوره، نخست با هدایت اساتید مبرّز، کار پژوهشی عالمانه را روی این موضوعات انجام می‌دهند و پس از آن، به بررسی و نقد آن در جلسات مشترک گروه پرداخته می‌شود. پژوهش‌ انجام‌شده باید به گونه‌ای باشد که بتواند در نهایت به عنوان مقاله پژوهشی و یا منبع درسی، مورد استناد و استفاده قرار گیرد.

برای مشاهده سایر رشته های تخصصی سطح چهار کلیک کنید

مقالات مرتبط

پاسخ‌ها

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

PHP Code Snippets Powered By : XYZScripts.com